Kolon ya da rektumda oluşan bir kanser türüdür ve genellikle 60 yaş üzeri kişilerde daha sık görülür. Kanser, polip adı verilen küçük tümörlerin zamanla büyüyerek kansere dönüşmesiyle başlar. Yaşlılarda kalın bağırsak kanseri belirtileri arasında karın ağrısı, kanlı dışkı, kilo kaybı ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler olur. Erken teşhis ve tedavi ile yaşam süresi uzatılabilir.
Yaşlılarda Kalın Bağırsak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
İshal, kabızlık ya da dışkı kıvamında değişiklikler gibi bağırsak hareketlerinde anormallikler yaşanabilir. Dışkıda parlak kırmızı ya da koyu renkli kan görülmesi önemli bir işarettir. Kalın bağırsakta tümörün büyümesine bağlı olarak karın bölgesinde ağrılar ve kramplar yaşanabilir. İstemsiz kilo kaybı ve iştahsızlık da yaşlılarda kalın bağırsak kanseri yaygın belirtileri arasındadır.
Kansızlık (anemi) gelişimi sonucu yorgunluk ve halsizlik görülebilir. Bağırsak hareketlerinden sonra bağırsakların tamamen boşalmadığı hissi olabilir. Bu belirtiler başka sağlık sorunlarından kaynaklanabilir. Ancak yaşlı bireylerde bu semptomlar ortaya çıktığında bir doktora başvurulması önemlidir. Erken teşhis, tedavinin başarısı için kritik rol oynar.
Yaşlılarda Kalın Bağırsak Kanseri Neden Olur?
Hücrelerdeki doğal yaşlanma süreci, kanser gelişimine yatkınlığı artırır. Hücrelerin DNA’sında zamanla biriken hasarlar, anormal hücre büyümesine yol açabilir. Ailede kolon kanseri öyküsü olan bireylerde risk artar. Özellikle yaşlı bireylerde genetik mutasyonlar, riski artırabilir. Lif açısından düşük, kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi yüksek bir diyet, yaşlılarda kalın bağırsak kanseri riskini artırabilir. Yaşlı bireylerde hareketsiz yaşam tarzı, riski artıran önemli bir faktördür.
Aşırı kilo, özellikle karın bölgesinde yağlanma, riski artırabilir. Tip 2 diyabet, enflamatuvar bağırsak hastalıkları (örn. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit) gibi kronik durumlar, riski yükseltebilir. Uzun süreli alkol ve sigara kullanımı, gelişiminde rol oynayabilir. Yaşla birlikte bağırsaklarda polip oluşumu artar ve bu polipler zamanla kansere dönüşebilir. Yaşlılıkta bağışıklık sistemi zayıfladığında, kanserli hücrelerin kontrol edilmesi zorlaşabilir. Bu faktörlerin bir kombinasyonu, yaşlılarda kalın bağırsak kanseri gelişim riskini artırır.
Yaşlılarda Kalın Bağırsak Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Kanser teşhisi genellikle kolonoskopi ve biyopsi ile yapılır. Kanserli bölgenin çıkarılması en sık kullanılan yöntemdir. Yaşlılarda genel sağlık durumuna göre cerrahi müdahale planlanır. Cerrahi müdahale sonrası kanserin yayılmasını önlemek amacıyla kemoterapi uygulanabilir. Yaşlılarda kemoterapi dozları, yan etkiler dikkate alınarak ayarlanır. Bazı vakalarda cerrahi öncesi veya sonrası radyoterapi uygulanabilir.
Kanserin özelliklerine göre hedefe yönelik ilaç tedavisi kullanılabilir. Yaşlılarda beslenme, ağrı kontrolü ve genel yaşam kalitesinin iyileştirilmesi önemlidir. Tedavi sonrası düzenli kontroller ve testlerle hastalık takibi yapılır. Yaşlılarda kalın bağırsak kanseri tedavi planı, hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Ayrıca hastalığın evresi ve bireysel ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak da belirlenir.
Yaşlılarda Kalın Bağırsak Kanseri Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yaşlı hastalar, dengeli ve besleyici bir diyetle desteklenmelidir. Lif açısından zengin gıdalar, meyve, sebze ve tam tahıllar tercih edilmeli; aşırı yağlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır. Hastanın yeterli miktarda su tükettiğinden emin olunmalıdır. Sindirim sistemi için su alımı, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olur. Hafif yürüyüşler ve egzersizler bağırsak hareketlerini teşvik eder ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratır. Ancak, egzersiz programı doktor onayıyla yapılmalıdır.
Tedavi sonrası periyodik olarak doktor kontrolüne gitmek önemlidir. Kanserin nüksetme riski takip edilmeli, gerekli taramalar yapılmalıdır. Yaşlı hastalar tedavi sonrası psikolojik olarak zorlanabilir. Psikolojik destek ve motivasyon sağlayan aktiviteler planlanmalıdır. Bu dikkat edilmesi gerekenler, yaşlılarda kalın bağırsak kanseri tedavisi sonrası yaşam kalitesini artırır. Ayrıca iyileşme sürecini hızlandırmaya da yardımcı olacaktır.
