Karaciğerin işlevlerini yerine getirememesi durumudur. Bu, karaciğerin toksinleri temizleyememesi, besinleri işlemesi ve kanı pıhtılaştırma işlevinde bozukluğa yol açar. Karaciğer yetmezliği akut veya kronik olabilir. Belirtileri arasında sarılık, yorgunluk ve karın şişliği bulunur. Nedenleri arasında alkol, hepatit virüsleri ve zehirlenmeler vardır. Tedavi, altta yatan nedene ve durumun ciddiyetine bağlı olarak değişir.
Karaciğer Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
Sarılık (Cildin ve gözlerin sararması), karaciğerin bilirubini işleyememesi nedeniyle oluşur. Karaciğerin kanı filtrelemekte zorlanması, karın boşluğunda sıvı birikmesine neden olabilir. Karaciğerin protein üretiminde azalma olması sonucu dokularda sıvı birikebilir. Bacaklarda ve ayaklarda şişlik görülebilir. Enerji eksikliği ve toksinlerin vücutta birikmesi nedeniyle hasta kendini yorgun hisseder. Mide-bağırsak sisteminin etkilenmesi sonucu iştahsızlık görülebilir.
Sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratarak mide bulantısına neden olabilir. Safra asitlerinin birikmesi ciltte kaşıntıya yol açabilir. Karaciğer büyümesi veya sıvı birikimi nedeniyle karın bölgesinde ağrı olabilir. Karaciğer toksinleri temizleyemediği için beyin fonksiyonları etkilenebilir. Bilirubin metabolizmasının bozulması nedeniyle idrar koyulaşır ve dışkı renginde değişiklik olur. Bu belirtiler görüldüğünde acilen tıbbi yardım alınması önemlidi. Çünkü karaciğer yetmezliği hayatı tehdit edici bir durumdur. Tedavi edilmezse ilerleyebilir.
Karaciğer Yetmezliği Neden Olur?
Uzun süreli ve aşırı alkol kullanımı karaciğer hücrelerine zarar verir ve siroz gelişimine yol açar. Bu durum neden olabilir. Hepatit B, C ve D virüsleri karaciğerde iltihaplanmaya yol açarak kronik karaciğer hastalığına neden olabilir. Karaciğerde aşırı yağ birikimi, özellikle obezite ve diyabet gibi durumlarla ilişkili olur. Zamanla bu durum, karaciğerin zarar görmesine ve yetmezliğe yol açabilir. Özellikle aşırı dozda alınan parasetamol gibi ilaçlar ve bazı bitkisel takviyeler, karaciğere zarar verir. Karaciğer yetmezliği yaşanmasına neden olabilir.
Vücudun bağışıklık sisteminin kendi karaciğer hücrelerine saldırdığı otoimmün hepatit gibi durumlar da neden olabilir. Wilson hastalığı gibi bazı genetik hastalıklar karaciğerin zarar görmesine neden olur. Çeşitli nedenlerle gelişen siroz, karaciğer dokusunun sertleşmesi ve işlev kaybına yol açarak yetmezliğe neden olur. Diğer organlardan yayılan metastatik kanserler, karaciğerin çalışmasını engeller. Yetmezliğe yol açabilir. Karaciğer yetmezliği ciddi ve hayatı tehdit edebilen bir durumdur. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde hemen tıbbi yardım alınması önemlidir.
Karaciğer Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?
Akut karaciğer yetmezliği durumunda altta yatan sebebe bağlı olarak ilaç tedavisi uygulanır. Örneğin, toksin veya ilaç zehirlenmesi nedeniyle oluşmuşsa, karşıt ilaçlarla tedavi sağlanabilir. Ayrıca, enfeksiyon varsa antibiyotikler veya antiviral ilaçlar verilebilir.
Vücudun ihtiyacı olan besinler ve elektrolitler intravenöz olarak verilir. Karaciğerin işlevini desteklemek için amonyak düzeylerini azaltmak amacıyla özel tedavi uygulanır. Kronik karaciğer yetmezliği olan hastalarda protein alımının düzenlenmesi için düşük sodyumlu bir diyet önerilebilir.
Eğer karaciğer hasarı geri döndürülemeyecek boyuttaysa ve diğer tedavi yöntemleri etkili olmazsa, nakil gerekir. Nakil, ciddi ve ileri düzey vakalarda en etkili tedavi yöntemidir. Alkol kullanımı karaciğer hastalıklarının önemli bir sebebidir. Bu nedenle karaciğer yetmezliği olan hastaların alkolü bırakmaları gereklidir. Ayrıca sigaradan uzak durmak, sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak da karaciğer sağlığını desteklemeye yardımcı olur. Tedavi genellikle çok disiplinli bir yaklaşım gerektirir. Uzman doktorlar tarafından dikkatlice planlanmalıdır. Tedavinin başarısı, erken teşhis ve uygun tedavi sürecine bağlıdır.
